- Vợ chồng tôi sống cùng có hộ khẩu chung với mẹ chồng;

- Ba chồng tôi mất đã lâu, mẹ chồng tôi có tổng cộng 5 người con. Chồng tôi là con út đang ở chung với mẹ chồng. Còn 4 người kia đều đã có gia đình và có nhà cửa riêng từ lâu;

- Tài sản duy nhất của cha mẹ chồng tôi chỉ gồm nhà và đất hiện hữu mà vợ chồng tôi cùng mẹ chồng đang ở.

1/- Khi mẹ chồng tôi mất, vì sao vợ chồng tôi không được hưởng tài sản của mẹ chồng để lại, như lời người xưa từng nói “Giàu Út ăn, khó Út chịu”? Trong khi chỉ có vợ chồng tôi là người ở chung và chăm sóc cho mẹ chồng đã nhiều năm? Và có hộ khẩu chung với mẹ chồng đã từ lâu?

2/- Sau khi mẹ tôi mất thì có Văn phòng Công chứng công bố BẢN DI CHÚC CỦA MẸ CHỒNG TÔI. Trong đó chỉ để di sản lại cho 3 người chị và anh kia. Và TRUẤT QUYỀN THỪA KẾ của chồng tôi - với lý do: KHÔNG HIẾU THẢO.

3/- Đã vậy, các anh chị còn buộc vợ chồng tôi phải trả số tiền mà khi mẹ còn sống, chúng tôi đã viết giấy mượn để đi du lịch nước ngoài và làm ăn riêng.

XIN LUẬT SƯ CHO HỎI:

=> Vì sao lại như vậy? Và chúng tôi phải làm sao để không thiệt thòi quyền lợi? Các anh chị tôi có quyền đòi số tiền mà tôi viết giấy mượn không?

Luật sư trả lời:

     Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và đặt câu hỏi, chúng tôi xin có ý kiến như sau: 

Căn cứ pháp lý: Bộ luật dân sự năm 2015

Nội dung tư vấn:

1.    Quy định pháp luật về thừa kế: Khi một người qua đời, sẽ phát sinh thừa kế theo pháp luật Dân sự. Trong diện thừa kế, ngoài cha mẹ, hoặc chồng, vợ thừa kế di sản của nhau, thì những người con (kể cả con ruột và con nuôi)

2. Quy định của pháp luật về người bị truất quyền thừa kế

     Điều 626 BLDS quy định về quyền của người lập di chúc:

     “Người lập di chúc có quyền sau đây:

     1. Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.

     2. Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.

     3. Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.

     4. Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.

     5. Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.”

     Như vậy, truất quyền hưởng di sản của người thừa kế là một trong các quyền mà người để lại di sản có thể thực hiện theo luật định. Việc truất quyền thừa kế của một người được người để lại di sản ghi nhận trong nội dung di chúc và không phải giải thích lý do.

=> Như vậy, người qua đời (tức người để lại tài sản) có toàn quyền định đoạt CHO hoặc KHÔNG CHO người nào đó HƯỞNG DI SẢN của mình để lại.

=> Việc truất quyền thừa kế có thể là do, khi còn sống người con đã bất hiếu, không chăm sóc hoặc ngược đãi cha mẹ.

=> Việc truất quyền thừa kế có thể không có giá trị trong trường hợp: người bị truất quyền là cha, mẹ, vợ, chồng của người mất; hoặc là con chưa trưởng thành; hoặc trưởng thành nhưng không có khả năng lao động... theo Điều 644 BLDS sau đây:

      Điều 644 BLDS quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

     “1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

     a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

     b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

     2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.”

3. Về số nợ mà vợ chồng bạn mượn:

Về lý thì nó cũng là di sản của mẹ chồng bạn để lại. Mà theo Di chúc thì số di sản đó được định đoạt cho 4 anh chị, còn chồng bạn thì bị truất quyền thừa kế. Nên nếu các anh chị có yêu cầu, thì vợ chồng bạn phải hoàn trả số tiền này, theo quy định của pháp luật dân sự về “Vay tài sản”.

=>  Đó là về pháp lý. Còn về đạo lý, câu hỏi đặt ra: Có mẹ già sao các bạn không chăm sóc, mà còn mượn tiền của mẹ đi du lịch nước ngoài… hưởng thụ cá nhân, không quý trọng đồng tiền mà mẹ đã chắt chiu dành dùm. Vì sao không chăm sóc khi mẹ còn sống, mà đợi khi mẹ mất đi rồi… lại lo tranh chấp tài sản mà mình chẳng có chút công lao gầy dựng và giữ gìn?

=>  Mong đây sẽ là bài học đắc giá cho những người con không biết giữ gìn ĐẠO HIẾU

- - - - -

GHI CHÚ: Phần trả lời chỉ có tính tham khảo. Khi giải quyết, Tòa án còn điều tra, xác minh và vận dụng các tình tiết, các chứng cứ khác nữa…